НАМАЗГА КЕЧИККЕНДЕ ЭМНЕ КЫЛУУ КЕРЕК.
Намазды туура окуу үчүн анын парз (парз) бөлүктөрүн гана эмес, сүннөттөрүн, убактысын жана окуу тартибин билүү маанилүү. Өзүнүн мазмуну боюнча анча чоң эмес, бирок ошого карабастан, көңүл бурууну талап кылган маселелер да мааниге ээ болот.
Ушундай жагдайлардын бири – момундун жамааттык намазга кошулуусу. Бул жерде бардык мазхабдар үчүн жалпы болгон бир нече жагдайларды эске алуу зарыл.
Намазга кечигуу
Баштоо үчүн, момундун күндүзгү же түнкү намаздын фарздарын жалгыз окуй баштаган жагдайды карап көрөлү. Эгерде биринчи рекетте жамаат менен намазга икамат окулган болсо, анда намаз дароо жеке намазын бүтүрүп, жамаатка кошулушу керек. Ушундай эле кырдаалда таңкы же шам намазына карата гана намаздын биринчи рекетинде турган момун жамаат менен намаз окуу үчүн икамат үнүн укса, анда анын амал кылуу үчүн эки мүмкүн болгон варианты бар. Биринчиси, эгер икамат окуп жатканда экинчи рекет саждасына жеткен болсо, анда ал намазды жалгыз бүтүрүп, жамаатка кошулбашы керек. Экинчиси – эгер экинчи рекет саждасы келе элек болсо, анда жеке намазды бузуп, жамаатка кошулуу керек.
Момун күндүзгү же куптан намазынын фарзынын үчүнчү рекетин окуса жана ошол маалда жамаат менен бирге бул намаз үчүн икамат угулса, бул жерде дагы эки жагдай болушу мүмкүн. Биринчиси боюнча, эгер момун үчүнчү рекетке жерге барууга үлгүрсө, анда ал намазын толук бүтүрүп, бирок аны менен напил намаз окуу үчүн жамаатка кошулат. Экинчиси боюнча, үчүнчү рекет саждасы боло элек болсо, анда жеке намазды үзүп, намаз окуган адам дароо жамаат намазга кошулушу керек.
Ушул эле эреже кечки намазга да тиешелүү, бирок бир аз нюанс менен. Үчүнчү рекетте намаз окуган адам жерге ийиле элек болсо, анда жамаат менен бирге болуу зарыл, бул анын жеке намазын үзүү. Ал эми сажда кылынган болсо, момун жөн гана намазын толуктайт, бирок напил намазын окуу үчүн жамаатка кошулбайт. Себеби, напил намазды ушул убакта (куптан намазынан кийин) окуу жагымсыз амал (макрух) болуп саналат.
Эми жамаат намазга икама окулганда же имам жума хутбасын баштаганда, фарздардан мурунку парз намаздардын сүннөттөрүн окууда эмне кылуу керек экендигине көңүл буралы. Мындай учурларда намазчы намазды бузуп, жамаатка кошулуусу керек. Бул учурда үзүлүп калган намазды кийинчерээк толуктоо керек. Тактап айтканда, күнүмдүк намазда акыркы сүннөттүн эки рекетинен кийин төрт рекет сүннөт окулушу керек.
Бул жерде багымдат намазынын абалын өзүнчө белгилей кетүү керек. Намаздын фарздарын жамааттык түрдө аткарууга кечигип калган момун эки рекет сүннөттү окууга үлгүрөөрүн түшүнгөндө, бул дубаны окуйт. Ал эми жамаат комиссиянын бүтүшүнө аз калган болсо, анда момун дароо жамаатка кошулушу керек. Фарздан кийин эки рекет сүннөт казасын окуйт.
Белгилей кетчү нерсе, жогорудагы бардык учурларда намазды үзүү керек болгондо эки ыкманы колдонсо болот. Биринчи — олтуруп эки тарапка салам айтат. Экинчиси – намазчы ордунан туруп, эки тарапка да салам айтып, намаз окуу ниети менен жамаатка кошулат.
Намаз учурунда булгануу
Намаздын контекстиндеги бирдей маанилүү маселе – намаз учурунда тахаратты бузуу. Мындай абалда момун дароо намазды таштап, тахарат алууга барышы керек. Бул убакыт ичинде эч ким менен сүйлөшпөй, унчукпай отурса, намазды үзүлгөн жерден уланта алат.
Намазда кордоо имамда болсо, анын ордуна жамааттан бирөөнү коюу керек. Андан кийин бул адам намазды толуктайт. Ошондуктан Мухаммед пайгамбардын (саллаллаху алейхи васаллам) артында намаз учурунда ар дайым балагатка жеткен, акыл-эси жагынан өзгөчөлөнгөн адамдар турган (Мусулман).
Эгерде имам намазга кечигип калган адамды орун басар кылып алып чыкса, анда ал намазды дээрлик аягына чейин окуусу керек, бирок саламга өзүнүн ордуна башка бирөөнү алып келиши керек.
Намаз учурунда адам катуу булганып (гусул бузулса), акыл-эсин жоготуп же эсин жоготсо, намазды кайра окуу керек. Бул учурда унчукпай калуу жеңилдетүүчү фактор катары иштебейт.
