Бакшы шакек
Улгайган аял
2018-жылдын 23-апрелинде Дайырга социалдык тармакта Адилет аттуу классташынан кат келген. Жигит бүтүрүүчүлөрдүн жолугушуусун өткөрүү пландалып жатканын жазып, Дайыр ага катыша алабы деп сурады. Жолугушуу Бишкекте пландаштырылган. Дайыр эски мектеп достору менен жолугууга макул болду.
28-апрелде Бишкектеги ресторандардын бирине мурдагы классташтары чогулушту. Жыйынга класстан 5 гана адам келе алган. Жолугушууга Дайырдан тышкары Адилет, Ислам, Руслан жана Арууке келе алышкан. Жигиттер бир аз ичип, окуучулук жылдарын эстеп, турмуштагы ийгиликтери менен бөлүшө башташты. Сөз келе албагандарга бурулганча жолугушуу кызыктуу өттү. Каарманыбыз окуган класс кичинекей, болгону 12 киши болчу. Мектепте окуган төрт бала башка шаарларда жашачу. Дагы үчөө тирүү калган жок. Адилет алар менен байланышууга аракет кылып, социалдык тармактардын баракчаларына киргенде жакындарынан жана досторунан көңүл айтуу билдирүүлөрүн көргөнүн айтты. Жигиттер 30га чейин жашашкан жок. Акыркы окуя ноябрдын башында болгон. Замир аттуу жигит тамактанып жатып муунуп каза болгон. Ал үйдө жалгыз болчу, ага эч ким жардам бере алган жок.
Жигиттер 11ден 3 адам көп деп ойлошкон. Бирок ага анча маани беришкен жок. Кече уланды. Классташтар туулуп-өскөн жеринин кооз жаратылышын эстеп, улам-улам кусалыкка батып кетишти. Кечтин аягында Ислам туулган айылына май майрамдарына шашылууну сунуштады. Калгандары бул идеяны колдошту.
1-майда жигиттер жейрен жалдап, үйлөрүнө кетишкен. Үйгө келгенден кийин балдар ата-энелери менен чогуу убакыт өткөрүштү, анан баары дем алыш күндөрү ижарага алган үйгө чогулушту. Жигиттер сыра ичип, чын жүрөктөн сүйлөшүп, мончого киришти. Сыртта түн терең экен. Дайыр менен Аруукеден башкасынын баары жатышты. Мектепте экөөнүн бири-бирине болгон сезимдери бар болчу, бирок экөө ажырашып кетишкен. Азыр алар бир шаарда жашашат жана ортолорунда учкун чыгып жаткандай туюлду. Кырдаал барган сайын романтикалуу болуп, күтүлбөгөн жерден жигиттер катуу кыйкырыкты угушту. Дайыр көчөнү карап, үйдүн жанында туруп, караңгыда кыйкырып жаткан чоң энени көрдү. Сөздөрдүн көбү түшүнүксүз болчу. Кимдир-бирөөнүн уят сөздөрүн, кемсинтүүлөрүн гана бөлүп көрсөтсө болот эле. Кемпирдин орунсуз жоругу башкаларды ойготту. Компания 3 мүнөткө жакын улгайган аялдын кыйкырыгын байкап, андан кийин ал караңгылыкта эс алууга кеткен.
Эртең менен баары шок болуп калышты. Алар аны карылык жиндилигине же шизофренияга ыргытышкан. Эртеси кечинде тарых кайталанды. Бул жолу жинди чоң эненин ыйынан күлкү ноталары окулуп турду. Бул өткөн жолкудан да коркунучтуу көрүндү.
Эртеси эртең менен Дайыр жакынкы кудукка суу издеп жөнөдү. Чаканы чыгарары менен анын артында бирөө турганын сезди. Ал артына бурулуп, бир саамга коркуп катып калды. Анын алдында бир кемпир турду. Байбиче эмес, кемпири бырыш баскан, үрөй учурарлык көрүнөт. Анын жүзүнөн жылмаюу пайда болду. Дайыр алардын алдында ким турганын түшүндү. Күтүлбөгөн жерден ал жүрөгүн эзип күлүп баштайт. Жигит шашып кайра үйүнө келди, коркунучтуу байбиче анын артынан көздөрү менен ээрчип күлүп койду.
Кеч кирди. Жигиттердин чөйрөсүндөгү абал эң жакшы болгон жок, айрыкча Дайырдын сууга кантип барганы тууралуу баянынан кийин. Жигиттер кеч калышкан жок. Арууке менен Дайыр өзүнчө бөлмөдө, ал эми достору үйдүн калган бөлүгүндө жайгашышты.
Ошол түнү компания кайра уктай турган эмес. Каарманыбыз уктай албай, күтүүсүздөн: «Сен мага жардам беришиң керек, башкалар менен бирге жок болгуң келбесе кыласың» дегенди угуп, анан кыйкырыктар угулду. Дайыр эшиктин алдына чуркап келип, Адилеттин бурчта тыгылып турганын көрдү. Жигит жерге отуруп, тизесин кучактап, катуу кыйкырып жатты. Эшик ачык, көчөдө кыска бойлуу адамдын келбети даана көрүнүп турду. Дайыр эшикке чуркап келип, аны бекитип койду. Калган жигиттер аларга чуркап келишти. Адилет кантип бөлмөнүн бурчунда калганын жана эмнеден мынчалык корккону эсинде жок. Каарманыбыз башкаларды ого бетер чочутуп албасын деп эшиктен кимди көргөнүн айта баштаган жок.
Эртеси эртең менен Адилет үйдөн биринчи чыгып, босогодон аңчылык бычагын таап алган. Кырдаал барган сайын коркунучтуу боло баштады. Дайыр менен Арууке ата-энесине барышты. Балдар алардан чоочун чоң эне жөнүндө сурашты. Апам менен атам аны бакшыга окшош деп айтышкан. Ал ар дайым өзүн кызыктай алып жүрөт жана иш жүзүндө эч ким менен сүйлөшпөйт. Жергиликтүү тургундар анын үйүн айланып өтүшөт, ал өзү көчөдө сейрек кездешет. Баланын ата-энеси окуяны айтып беришти. 2-класста Дайыр классташтары менен дүкөнгө барган. Кайтып келатып дүкөндөн нан жеп келишти. Бактыга жараша, үйгө жакындаганда бул аялга жолугуп калышты. Ал балдардан аны менен бөлүшүүнү суранды. Балдар аны менен бөлүшпөй, чоочун аялга күлүп калышты. Биз бакчада иштеп, баарын көрдүк.
Ал шылдыңдагандан кийин, «акыркы күлкү ким экенин көрөлү» деп оозун ачты.
«А сен мага жардам бересиң», — деп улантты кемпир Адилетке кайрылып.
Муну укканда Дайыр кубарып кетти. Ал бул окуяны эчак эле унутуп калган.
«Ал апамда Дайыр менен дагы ким болгон?
— деп сурады Арууке
Бул суроодон кийин Дайырдын апасынын бетинде коркуу пайда болду
«Дайыр менен Адилет гана аман калышты» деди ал.
Чыңалган пауза болду.
«Жүр, бул сага жакшы, таштанды баары,» Адилет кырдаалды жөнгө салууга аракет кылды.
Бул жардам берген жок. Апамдын айтымында, ошол бейтааныш аял менен жолугушуудан кийин Дайырдын мойнунда кулак төшөгүнөн ээгине чейин анча байкалбаган сызыктар бар экен, бир канча убакыттан кийин Дайырга астма диагнозу коюлган.
Жигиттер ата-энелери менен бир аз отурушту да, анан өз компаниясына кайтышты. Классташтар коркуп, Адилет түнкү шоктон кийин кызыктай баштады. Кемпир менен жолугуп, баарлашуу үчүн анын үйүн текшерип көрүүнү чечишти. Алар бакшы делген үйгө келип, тосмонун эшигин каккылай башташты. Эч ким ачкан жок. Бул чоң эненин башына эмне тийбесин, бирөөнүн аймагына кирип кетүү жаман ой. Балдар үйгө кайтууну чечишти.
Алар дасторконго отуруп, кырдаалды талкуулашты, ал эми Дайыр аларга ата-энесинин окуясын, түндө көргөндөрүн айтып берди. Түн жарымына жакындап калган эле. Классташтар мындан ары эмне кылууну чечишет. Дайыр столдон чыгып кетти. Бир-эки мүнөттөн кийин Аруукени башка бөлмөгө чакырды.
«Шакек жабылат» — деди жигит
Арууке аны таң кала карады. Дайыр дайыма сакал коюп жүрчү, бирок азыр сакалсыз болчу. Кыз анын мойнуна карап, араң байкалган сызыктарды көрдү.
«Мурда мен буга эч кандай маани берчү эмесмин, алар бир гана тарапта болчу», — деди Дайыр.
Арууке жигитке эртең эртең менен шашылыш түрдө бул жерден кетүүнү сунуштады, ал макул болду. Башкалар бул идеяны колдошту. Түн келди. Дайыр эшиктин жанындагы тепкичтен кайра ойгонду. Ал бөлмөдөн эшиктин алдына чыгып, Адилет караңгыда колунда мурда табылган мергенчилик бычагы менен турганын көрдү. Жигит ыңгайсызданып калды. Ал башкаларды ойготууну чечти, бирок укту — «ал жерде кал».
Дайыр бир нерсе туура эмес экенин түшүндү. Ал өчүргүчтү көздөй жөнөдү, бирок үйдө жарык жок.
— Сен гана калдың, — деди Адилет жана колуна бычак алып досуна жөнөдү.
Бул сөздөрдөн кийин башка бөлмөдөн Аруукенин ыйы угулду. Адилет колунда бычак менен Дайырды көздөй жөнөйт. Ал коргонууга аракет кылып, бирок оң колунан жарадар болгон.
Арууке бакырып чуркап келет — «баары өлдү»
Ал жигиттердин мушташын көрүп, бир гана туура чечим чыгарды. Кыз Адилетти артына аш-кана бычагы менен чаап, ал жыгылып өлдү.
«Эмне болду? Жигиттер кайда?- деп сурады Дайыр.
«Алар ошол жерде… керебеттеринде…» – кыз ыйын бүтүрө албай койду
Дайыр аны колунан кармап, бул үйдөн сүйрөп чыкты. Арууке шоктон чыга албай, истерикага түшкөн. Эшик ачылып, маңдайында баягы кемпир турат. Кыз дагы бир соккуга чыдай албай эсин жоготкон. Дайыр ошол учурда кемпирди көрүүгө даяр эмес болчу. Жигит аны көздөй бир нече кадам таштады, бирок өзүн жаман сезди. Коркуу анын астма оорусуна кабылышына себеп болгон. Жигит жөтөлүп, муунуп баштады. Ингалятор үйдө калган. Кемпир жинди болуп күлүп жиберди. Ал ордунан тура албай, үйдүн эшигин жапкан Дайырды тосуп алды. Анан бакшы энтигип жаткан баланын үстүнө эңкейди. «Шекек жабылды» — деди да кетип калды
