Ошондо куз мезгили эми гана аттанып келип турган убагы эле.
А мен болсо мотурайган бир балакай элем. Уйдо эркеси болгондуктан ото эле кээжир, айтканымды кылдырган бала болуп чоноё баштадым. Алгачкы жолу 1998 — жылы биринчи класска бардым. Убакыт учкан куштай зымырап коз ачып жумганча окууну бутуп, жогорку окуу жайга да тапшырдым. Балалык кезимди эстеп кээде кубансам, кээде кайгырып кетем. Анткени уйдо жалгыз уул болгондуктан ата энеме коп эле оордук салып койдум. Корунгон менен урушуп, мушташып. Ошонтип мына азыр окууга тапшырып алдынкы студенттерден болуп журом. Албетте ошончо убакыттын ичинде коп нерсе озгорду. Мен армияга барып токтонуп келдим десем адашпасмын. Анткени адымдык ордумду, ата эненин кадырын ошол жактан билип, ата энемдин алдында кетирген куноолорум учун кейип, ал жактан келип биринчи эле апакеме барып кечирим сурадым. Ата эне качан эле баласын жаман болсун дейт эле? Албетте эч качан андай кылбайт. Атам байкуш чай ичип отуруп кооп насаатын айтты. Менден чон эжекелерим турмушка чыгып, арасынан бироо калган эле менден 1 жаш улуу, аты Канайым. Кыздарга болгон шыгым анча жок болгондугуна карабастан эжекем менен сыр болушот элем. Бир нерсе болуп калса биринчи болуп ага айтып. Ошонтип азыр ата энем, эжекем уйдо. Мен шаарда.
…Бир куну клубка курсташтар менен барып калдык. Баран — шаран, отуруш конулдуу башталды. Досторумдун баары оздорунун шериктештери менен келишсе, мен баягы эле бойдонмун. Артымдан курсташ кыздардан кат беришип, номерими сурагандар коп болду. Бирок алар менен тил табышып кете албагандыктанбы, айтор эч ким менен суйлошпой, атамдын айтканын орундатам деп, болгон конулумду ыйманга, окууга жана спортко коюп койдум.
Кече конулдуу отуп жатты. Спирт ичимдиктерин эч качан ичпегендиктен, досторумдун бироосу мас болуп калганбы, же озуну мас абалга салдыбы айтор:
— мени дос деп билсен анда ичесин, ичпесен анда экообуз бугундон баштап дос эмеспиз — деп калды.
Албетте анын мындай созуно биринчиден тан калдым. Экинчиден болсо:
— эгерде сен мени ушул жолго багыттай албай достуктан кечуу максатын болсо анда мага жооп — деп туруп кеттим. Артымдан калган достор чыгышты. Алик эмне болду сага? Ал мас болуп калды да. Ага конул бурба досум, биз 5 кошмой болсок да, достордонбуз деп калды Айбек. Анын мынтип жатканын анча деле этибарга албай, мен залга баруум керек деп унаама отуруп кеттим.
…Жолдо баратам, аялдамада бир киши мас абалда, келинчегин кордоп, согуп жатыптыр. Ага анча маани бербей отуп кетким келди «ашыкча маселени эмне кылам»-деп. Бирок андай кылууга дидим барбады. Анткени армияда жургондо дос балдар айтып калышчу, кайгырышып. Атам ушунтип кун сайын ичип келип апамы кордочу, азыр менсиз кандай кун кечирип жаткан экен байкуш энекем дешип. Ошол создор улам кулагыма жаныра берди. Анан шашпастан алардын жанына бурулуп бардым. Унаадан тушуп;
— байке, бул эмне кылганынар? Аял затын уруу менен эмнени чечесин?- десем.
— Ээ братишка, сен мага натация окубай жолундан калбай кете берсен! Бул озубуз чечуучу маселе деп мени туртуп салды.
Тиги келин аябай коркуп тургандыктан качып кетти. Куйоосу мас болгондуктан аны чуркап жете албады. Анда менин жаныма келип,
— Иним, эсинде болсун! Аял затына ишенбегин деп калды.
— А эмнеге антип жатасыз?-десем.
— Бул келинчегим болот эле. Азыр мен жумуштан чыксам телефонума мыноо суротту бир адам жиберди. Дарегин айтканда жетип келдим. Коргон козумо ишенгим келбеди иним, бирок айтылган дареке келип болмого киргенимде аялым уктап жатыптыр. Ал суротто менин келинчегим башка бироонун кучагында жаткан эле. Эми бироо менин менен тамашалашкысы келген корунот деп этибарга албайын дегем. Бирок кийин эле видео келди. Карасам менин келинчегим. Анан ишендим. Колумда баары бар игим, эмне жетишпегенин билбедим! — деп ыйлап кетти.
Аны уйуно алып барып мен да уйго кайттым. Анткени залга да кечигип калган элем.
Ошонтип эртеси тан да атып, мен сабакка жонодум. Жолдо баратып улуу муун тугойлорду корсом эле жанагы байкенин создорун эстеп. Ыйлап айткан создору кулагыма жанырып жатты. Ошонтип универге да жетип келдим. Сабак ото кызып жатты. Бир кезде жанымдагы кыз мага тийише,
— Алик, деги ден соолугун жакшы элеби? Же озум даарылап коёюнбу?-деп калды.
— А эмнеге?-деп сурасам
— Бугун, кундогудон башкача коруносун. Уйдо проблема жаралдыбы? Же кандай?-деп суроо узатты.
— Эч нерсе Айназик. Баары жайында эле деп кулуп койдум.
Сабак бутуп мени ректор чакырып калды.
— Алик! Мен сени студент эле эмес, балам катары коруп калгам. Оор кун болгондо жанымда болосун. Сенден бир суранычым бар. Ошону аткарып койчу?-деп калды.
— Ии макул, кандай сураныч?
— Алик билесинби? Мен жашоодо чон жанылыштык кылгам. Башынан айтып отсом;
… Биз да учурунда жаш болгонбуз. Ошол жаштык кезде, жаштык-мастык болуп бир кыз менен жашыруун баш кошуп алганбыз. Арадан коп отпой анын боюнда болду. Ошонтип мен баланын бул жашоого келуусуно ынандым. Анткени ал менден жаралып жаткан бала эле. Ошол ошол болду, кийин мени ата энем борбордон айылга чакыртып алышты. Келсем мага кыз таап уйлонтобуз деп турушкан экен. Мен озумдун кылганымды жашырып башка менен турмуш куруп кеттим. Ото эле ыпластык ишке бардым. Бирок мына туп туура 20 жыл дегенде, аны таптым. Кызым азыр ооруп жатат экен. Ошого мени менен барып келчи?-деп отунду. Агайымдын мындай создорунон кийин макул болбоого аргасыз элем. Ошонтип экообуз борборго жоноп калдык.
Жолдо баратып кооп нерселерди айтып кетти. Агайымды тушунууго куп аракет кылдым. Бирок кантип башкага уйлонуп кеттиниз эле?-десем.
— Корккон болчум, ал кезде закон ото кучтуу эле деп айтты. Ошонтип созго берилип отуруп борборго да жетип келдик. Барып айткан дарекке кирдик. Кирсек агай айткан аял таяк таянып журуптур. Байкуш авто кырсыкка учурап бир буту ооруп жатыптыр. Уйго киргиле, азыр кызым да келип калат деп уйго чакырды.
Мен уйго кирдим.
Кирип чай ичип отурсам экоо сыртка чыгып кетишти. Коп отпой дарбаза ачылып бир суйканган сулуу кирип келди. Ал корсо агайдын кызы болчу экен. Анан эле ызычуу болуп кирип келишти. Алардын ортосуна кийлигишпейин деп мен сыртка чыгып кеттим.
Сыртка чыгып унаамды жууп жаткам. Бир кезде агайым кызы менен чыгып калышты. Таанышып алгыла, бул менин кызым Айпери, а бул болсо менин балам болуп калган бала Алик деп экообузду тааныштырды. Агайым турмуш куруп, ал турмушу копко узабай ажырашып кеткен эле. Ошондуктан бул уй булосун алып артка жолго чыктык. Озубуздун шаарга келип, агайды уйуно жеткирип мен залга жонодум.
Кеч кирип калган эле. Жолдо бараттым. Жанагы отуп бараткан жерден кайра дагы оттум. Жым жырт эле. Залга барып машыгып бутуп балдар менен бир аз бильярд ойнойлу деп бир ашканага барып аш буюртуп ойноп жаттык. Кабиналардын биринде откондо коргон айымга козум тушту. Окшотуп жатам го деп этибарга албадым. Чай ичкени киргенбиз, бир кезде ызычуу которулду. Балдар сыртка чыгып эмне болуп кетти экен деп.
Чыгып жанагы аялды алып киришти. Чындыгында жашы бир аз улуу болсо да, озунун жашына караганда жаш эле. Куйоосунун байлыгына ынанбаганбы айтор сойку болуп калыптыр. Балдарыбыздын арасында бир дос болчу. Ошол дос ал аялды алып кетти. Баарыбыз уйлорго кеттик.
Эртеси тан атпай апам чалыптыр.
— Алик уулум. Кандайсын? Эжене жуучу келиптир, ошого тез келбесен болбойт бугун деп. Ордумдан аткан октой ыргып турдум. Кийимдеримдин керегин эле алып айылга жонодум. Барсам уйдо коноктор отурушуптур. Эжекеме кудаа тушкону келишкен экен. Мен кирсем ата энем мени тааныштырып калды меймандарга. Чогуу отуруп чай ичтик. Эжекем менен болочок жезде, бирин-бири корбогон экен. Жакшы уй булоодон деп угуп эле келе бердик деп калышты. Ун катпай отурдум. Ошонтип той да белгиленип, тойго даярдык башталды.
Эжекемдин козундо жылмаю болсо да, негедир мен учун кайгылуудай корунуп турду. Экообуз бири-бирибизден сыр катышпай суйлошконубуз менен, эжекемдин ичинде толо арман айтылбай кала берди корунот. Келип мени кучактап ыйлап жиберди.
— Эжеке сизге бир нерсе болдубу? Же бир жериниз ооруп жатабы? Же бироо капа кылдыбы?-десем,
— Жок иним. Баары жайында. Бул кубанычтын коз жашы деп койду.
Белгиленген кун да келип, той ото кучтуу денгээлде отту. Ата — энемдин батасын алып мен да жолго чыктым. Август айы болчу. Окуунун акыркы жылы. Барсам достор ээ, аяш эже турмушка чыгыптыр, демек бизге да майрам кылып берет экенсин да деп. Макул болуп бир кафени суйлоштум. Кечки саат 7 де чогулмай болдук. Агайды да бир ооз айтып койгум келди. Бирок айтылган жерге агай эмес, кызы келиптир. Ото сулуу кийинген, жагымдуу уну менен келип,
— Саламатсызбы Алик байке. Атам келе албашын айтып мени жиберди деп айтты.
Озу келе албаганы жаман болуптур. Мейли анда журу ичкери кирели деп аны алып кирдим. Достор да бирден келе баштады. Ошонтип баары бирден чогулуп жатып баарыбыз чогулдук. Шандуу откоруп жаттык кечени. Жалан гана менин жакын тутунган досторум болчу. Бийлейли эми дешип музыка койдуруп баары танца тээп жатышты. Мен ордумда олтура бердим. Жаныма Айпери келип Алик байке журунуз бийлейбиз деп калды. Ага макул болуп биз турган кезде женил бий коюлуп калды. Тургандан кийин кайра отуруп калмак белек деп танцага кириштик. Женил бийге тушуп жатып озу жонундо коп нерселерди айтып берди. Байкуш ото оор кундорду башынан отконун билдим. Анткени айтылган ар бир созундо арман гана болчу. Анын конулун алып културууго умтулдум. Ошонтип кеч да кирип баарыбыз уйго тарамай болдук. Айперини алып уйуно жонодум. Барсам агайым журогу кармап жерге жыгылып жаткан экен. Аны алып больницага жонодум. Барсак озуну жоготуп комага тушуп калды. Кутуп тан атканча карек какпай отурдум. Айпери ыйлап алган. Бир кезде дарыгер чыкты, колдон келгенин кылдык, бирок жараткандын жазганы экен куткара албадык. Комадан озуно келбей кетти деп айтты. Мен учун кайгылуу гана болгону менен Айперинин жан дуйносундо эмне кечип жатканы корунуп турду. Агайдын арты кайырлуу болсун деп тиги дуйного узаттык. Айперинин апасына оор болбосун деп болгон кучум менен аларга жардам берип жаттым. Бир куну 40тыгы буткондон кийин Аида эже мени жанына чакырып, балам Алик. Менин деле канча омурум калганын билбеймин. Ошондуктан биздин агайын менен болгон аманатыбызды сага тапшырат окшойбуз. Анткени Тологондун (агайдын аты) ишенген адамы сен болгон экенсин. Жашынарда 1 жаш айырма бар. Сени байкап журом, тушунуктуу бала экенсин. Коп жардам корсоттун. Кызым сени менен бактылуу болот деген ойдомун-деп ыйлап жиберди. Андай дебениз. Баары жайында болот деп анын конулун алдым.
Айпери экообуз суйлошуп калдык. Коп отпой кыз жигит да болдук. Окуум аяктап дипломду защита кылып, Айперини айылга алып келдим. Ата энем менен тааныштырып, аларга болочок келининиздер болот десем, апам дароо эле жолук алып келип башына салып койду. Эртеси дарегин алып апам атам экоо Айперинин уйуно барып келишти. Биз айылда элек. Айпери той кылбай эле коёлучу?-деп суранып калды.
— А эмнеге? Кыз бала деген ак койнок кийууну самачу эле, сен да ак койнок кийгин келбейби?-десем
— Алик байке ошол ак койнок элди бактылуу кыла алчу болсо, анда баары эле бактылуу болуп кетейт беле? Башкысы экообуз бир болуп, дайыма бактылуу болсок ошол мага эн чон бакыт деп мени ойлонто салды. Ойлонуп корсом айтып жаткан созундо жан бардай. Макул болуп никеден отуп, мындай эле женил той кылып алдым. Шаардан конулум калып, уйлонгондон кийин айлар отуп, аялым экообуз жайлоого жонодук. 4 малыбыз бар болчу, ошону караганча, эс алып келели деп. Байкуш Айпери кыз кезинде ото назик корунгону менен, жашоодо ото тырышчаак, намыской экенин билип тан калдым. Адатта шаарда оскон кыз эшикти шыпыруу бул жакта турсун, озу учун тамак кылып да жегенден зээригет эмеспи? Анан суйлошуп отуруп мынча нерсени кайдан билесин?-десем. Жылмая, сиз али коп нерсени билбейсиз деп койду.
Кун сайын анын жанында болгонум менен эн биринчи, ото маанилуу сырды билдирбей жургонун айтты бир кун. Аялымдын боюнча бар экен корсо. Менин канчалык бактылуу экенимди сезсенер эле. Ата болуу кандай сонун. 3 айлык болуп калган экен. Ошонтип жайлоо да бутуп, айылга келдик. Озубузго айылдан эле жер сатып алып ага уй курууну чечип, шаардагы уйду сатып, ал жактагы болгон жук-такты (оокатты) алып келгени кеттим. Аялым ай куну жакындап больницада эле. Мен авто кырсыкка кабылып, озумду билбей больницага тушуп калыптырымын. Козумду ачсам жанымда апам, атам ыйлап отурушат.
— Силерге эмне болду? Неге ыйлап жатасынар?-десем
— Балам, Айпери коз жарып жатып коп кан жоготуп, ааламдан отту. Баланды да сактап кала алышпады-деп айтканда жер жарылып жер астына тушуп кетким келди. Ото катуу стресске душар болуп, тилден калдым. Элдин созун угам, бирок жооп кайтара албайм. Айылга бардым больницадан чыгып. Барып Айперимди издедим. Кыйкырып, жарылып кетчуудой бакыргым келди, бирок эч унум жетпей жатты. Жараткандан неге мынча мени кордодун? Балам менен аялым калып мени алып кетсен болбойт беле?-деп ичимден сыздайм. Бирок айла канча? Мин куйуп бышып, башынды жерге жанча урсан да эч нерсе озгорбос эле. ..
