9-болум
Рысбек коридордо баратат. Сонунан баягы эле эки «конвой» . Чын эле, качандыр бир убакта ойлоду бекен: ушинтип, билектери кол кишенге кысылып, курал-жаракчан кайтаруучулардын астына тушуп, турмонун козго суук колидорунда басаарын?
Адам убакытты сезим менен турдуучо кабыл алат. Кай бир убакта, жылдардын отконун деле билбей каласын. Жылдар закым сыяктуу жылт этип, отот да кетет.
Рысбекти турмо машине — «вороноктон» тушуруп, аты-жонун тактап, анан турмонун колидору менен айдап баратканынан бери ашып кетсе — бир саатка жакын эле убакыт откондур, . Муну мезгил деп деле атоого болбойт, бул болгону — убакыт. Анткени, мезгил — жылдар менен ченелсе, убакыт — саатар менен ченелет белем. Арийне, азыркыдай капсаландуу, адам башына тушкон чымырканууга толгон саамда, буга чейинки откоргон омурунду ийне-жибине чейин алеки саатта -зып- этирип, учкан куштай жашап отсон болот, же, андай эмеспи?
Рысбектин азыркыдай абалга туш болушуна ким айыптуу? озу жекеби? Айланасында аны курчаган коомбу? Же, бир белгисиз себептерден улам аны куноолуу болбосо да, куноолуу кылууга турмоктолгон — бир караганда козго дароо уруна бербеген ички -кара кучторбу?- . -Тагдыр- деп коюшаар айрымдары, Айрымдар гана эмес копчулугу. Неликтен? Тагдырга шылтай салса эле болоор бекен? Балким. Кудай Тааланын сыноосудур? Адамдын бекемдигин сынап, бекемдей турган, же, тескерисинче бошондото турган сыноо кучудур? Жооп жок азырынча. Камерага жеткиче даалай убакыт бар. Адамдын убакытка карата оз мамилеси бар. Он, же, он беш мунот калдгандыр астыда. Эби келсе ошонун озу жетиштуу.
Аны бул абалдарга дуушар кылган себептерди табууга далалаттанганы сезилет Рысбектин. Анчалык эмнеге озун кыйноого салат? бары бир эмеспи?. Озуно тагылган куноону мойнуна алып тим калса болбойбу? Болот. Баардыгын жасаса болот. Бирок, алгач, озун мыйзам алдында айыптуу, айыптуу эмес экенин биринчи озу туюш керек эмеспи. Же, жетеленме манкурт сынары келкелген куноону ала бергидей ал ким экен?
Мунун баары кантип, качан башталды? Балким, буга чейин алып келген жол учугу тээ теренде, коз учугу жетпеген балалык учурунда жатпасын? Чын эле…..коз чаптырып королучу.
Тан ык салганын бала уйкусуроо аралаш туят, жадакалса Чолпон-Атага чукул турган кунгой Ала-Тоолору урул-бурулдо чокулары ала-колоко тартканы, аздан кийин, ичкериден нур жангансыган аппак шоола-жерди, тоолорду асманды кучагына алардан ойдо элесиетет.
Танкы абадан опко толтуруп дем алып туруп , аны чагылгандай тез-тез шилтенген — зор дарактын кун нурлары сымак эсепсиз чачыраган бутактарына тамыр аркылуу азык жибергендей ички рухун менен жиберип, башынды чалкалата бийик карма да, телевизиондук мунаранын кучтуу анткнасынан кем калбаган кан тамырларын менен космостон сени коздой жылжып келаткан нурлардын бирин да жерге тушурбой илип алууга уйрон! Сен адамсын, сен осумдуктон, жер терээнин кыртыш-кыртыш кылып каптаган топурактан да сезгич , ыкчыл болууга тийишсин, Кун тобоого келгичекти анчалык ысый элек, тээ, миллиондогон жылдардан бери жерди коздой узак жол журуп келаткан нур учкундары — сеники! Алар сенин денене кошумча куч, адамга кубат беруучу эн зарыл гулазыкты берет.
Жердин да озуно таандык кереметти бар. Аны туюш учуш , жыланайлак журуш керек.
Адамдын таманында сезгич борбрлор бар: жердин опкосунон, тээ теренде согуп жаткан журогунон да алуун керек кучту. Жаратылыштан алыстабаш керек, кайра, тескерисинче, анын кучагына бой таштоосу зарыл. Эгер табигаттын суугуна, же, ысыгына дененди кондурбой, боюнду огойлоп, олактатып турсан, ал сенден жатыркайт. Табигат — миллиарддаган еул азык беруучу булактардын башаты. АНДАН КОЧУШТАП ЖУУН, СУУСУНА ТУШ, НУРЛАРЫНА КИРИН!
МЫНА САГА УШУЛ КЕРЕК! ОШОНДО СЕН ТАБИЯТТЫН ЭН КУЧТУУ, ДЕН-СООЛУГУ БЫШЫК БАЛАСЫ БОЛОСУН! ТУШУНДУНБУ» !.
Дал ушинтип айтткан он эки жашар РЫСБЕКке — кол жегинен жолуккан киши.
РЫСБЕК кун чыга электе ойгонот да, -шарт- тура калып, кун мурунтан камдап койгон спорттук шымын, устунку койногун кийе салат да, кетасын буттка иле салып, уйдогулордун тынчын албаскка аракеттене, акырын жыла басып, короого чыгат. Танкы муздак аба ичиркентип ийет денесин, ошону менен бирге уйкунун керемек даамы калбай, чайыттай ачылат конулу. Жолдон бейшебин бошотуп алаар, антпесе, ажатканага бараткан жолдо короонун туп бурчуна тушташ сарай бар — апасы уй саап жатканды.
Минтип кыйкыраары бышык:
-РЫСБЕК! Ии, кокуй , туруп алдынбы тан атпай? Жата турбайсынбы, кун чыга элек, эрте эмеспи. Анын устуно жекшенби, мектебине деги барбайсында?
Же минтет:
-Ии, дагы жугургону кеттинби, колго? Ото эле оорго балам, белинди оорутуп алып журбо, котором деп. Бая куну короону бир сыйра шыпырып коёюн деп, ордунан жылдырайын десем аябай оор. Балам, байкасанчы?
Буга РЫСБЕК ун катпай тим болмок.
-БАЛАМ, азыркы жаш курагына оор эмеспи булар? ШЕФ! -атасына эркелеп «шеф» деп атап коймойу бар эле РЫСБЕКТИН. ОШОНУСУ КАРМАДЫ ОКШОЙТ, коздору жайнай куйкалана кулумсуроду;
-Шеф! -уйдон чыгаарда эмне деп убада бердиниз эле; «машыкканга эмне керек болсо баардыгын алып берем» дебединиз беле? Жсозунузон , айныдынызбы?
Атасы уулунун созун эшитип, дел, боло тушсо да, сактана калды. Рысбектин эмелеки айткан создорунун артында кандай ой жашырынып жатканын билуу анчалык кыйын эмес эле. Тун уулу Рысбек , кичу уулу Тынычбектен айырмаланып, ичим таап, айыкча суйлобогон бала болучу. Беттегенинен кайра тартпаган, эгер бир ишти колго алса, ошону бутурмойун жаны тынч алчуу эмес. Озун жашташ балдардан озгочолугун кадресе токтолуп калган жигиттей оюн кыскача гана билдирип коёт. Эрте токтолду. Ушунча болуп апасы Рысбектин окуу курал, китеп калемдери чачылып жатканын коргон эмес. Бир сырдуу тан каларлык бала эле. Апасы кургак учук менен ооруган балдар санаторийинде омур бою иштеди. Бир эки курдай апасы менен санаториге да барды. Опкосундо дарты бар кичинекей балдарга , апасынын дары — дармегин таратып, жылуу создорун айтып, тушку эки саатык эс алуу убагында, ар биринин коровотына барып, одиялдарын кымтылап жургонун коз алдына откоруп журду.
Уландысы бар..
