Элизанын созунон баары кол чаап,копко чейин кол чабуусун токтотушкан жок. Элиза Айбектин кучагында озун жоготту…
Элиза бейтапканадан козун ачты,козун ачканда Эрмек турду.
— апа козунузду ачтынызбы?
-балам…
-апа эмне болду сизге, Нурзат! Апам козун ачты.
Нурзат сырттан кирип келди,апасын коруп чынырып ыйлап:
-апа ! Апа! Тируусузбу? Апасын кучактап алдыда.
Апа бизди коркутпаынызчы ,апас бизди таштап кетпеизчи апа!
Элиза да жаткан жеринде ыйлап кызын бекем койнуна кысып,Эрмектида кучактады. Эрмек апасын карап,коз жашын арчып:
-Апа мен сизди ыйлатпайм,ыйлабанызчы апа …
Ангыча Айбек келип,жай кучакташып ыйлап жаткан Элизаны,кызын Нурзатты ,апасынын жашын арчыган уулу Эрмекти коруп отургучка жай гана басып келип отурду.
-эхх жашоо… жашо… Айбек бешенесин сылап,терезеден алыс жерлерди карап:
-Элиза, болду ыйлабагыла,баары жакшы.
-эмнеге булдар бул жерде.
-уйго баргыла десем ыйлап такыр болбой коюшту. Баары жакшы экен,азыр сени чыгарабыз,калганын уйдон суйлошолу.
Ошентип уйго барышты. Эркин аялы менен уйдо журуптур. Эркин Элизаны коруп:
-келдинизби,Эмне жакыш элесизби? Мындай болоорун билгенде уйлонбой эле коймокмун.Элиза анын создоруно конул деле бурган жок,Айбек Эркинге курч коздору менен карап:
Унаа да жуктор бар тушуруп кой.
-менби?
Эрмек :
-сиз тим эле коюнуз,мен тушуром. Эркин Эрмекти бир кашын которуп карап ,ичинен суйлонду:
-Нуриктен кутулдум десем эми сен чыктынбы? Элиза учоону тен жок кылыш керек…
Алар уйго киришти .
Эки-уч кун отуп Элиза мурдагыдай калыбына келди . Эркин бир ай жашап андан сон кочуп кетебиз деп аялы менен калды. Эркин атасы экоо жумушка эрте кетип,кеч келишет. Келиндин ысымы да Нурзат болуучу. Элиза келини менен жакшы болуп бирок эки жума откондон кийин келиндин тили чыга баштады.
-келин! Оо келин! Нурзат!
Уйдон эки Нурзат чыга келди. Элизанын кызы:
-оу апа…
-сен эмес кызым жененди чакырдым. Келин Нурзаттын ачуусу келгени жузунон байкалып турду.
-Нурзат! Нурзат дей бербей кызынызга башка ат койбойсбу!?
Келиндин созу,Элизаны жыгыта соккондой эле болду.
-эмне ! мен сени ысымындан алып коёптурмунбу?
-бул жерде бир ай эле жашайбыз,коп антип мага урушунбаныз?
-эмне дейт!? Эмне эки жума ото элек тилин чыгып калдыбы? Тоону айтса,бээни айтасын? Ким сени кет деп жатат?
-созунуздон билинип турбайбы?
-Нурзат! Нурзат дейбербей башка ат кой деп мен айттымбы?А?
Элиза Нурзаттын жанына келди. Кызы ал экоону коруп ун катпай уйго кирип кетти. Кирип атасына чалды бирок такыр байланыша албай айла жок туруп калды. Коп отурбай Эркин байкесине чалды:
-ало байке
-ооу жаныым,кандай сулуушка чонойтасынбы? Эмне болду ?
-байке женем апам менен уршуп жатат. Эркин дароо телефонду коюп уйго жоноду.
Келин белин таянып кайын энесин курч карап,беттен алып жиберейин деп турду.
-э жашабагыр! Мен сени келиним,Нурзатым деп журсом жакшылыгын ушул беле?
-сиз али жакшылык кылдым дейсизби?
-анан эмне ? эмне кылдым?
-уйлонуу тойдуда бузуп сала жаздадыныз?
-эмне кылып бузуптурмун?
— Эркинге айткам жакшылап эле,апан болбосо элдин астына чыгып суйлобосун деп.
Элиза А! деп оозун ачып,ошол Эркин менен Нурзаттын тоюнгдагы шермендичилиги козуно элестеп турду.Ал эми тушунду бул оюнду Эркин эмес,Нурзат уюштурганын. Бул соз,бул чындык Элизанын козун ачып койду.
-аа шуркуя! Демек мунун баарын уюштурган сен экенсинда,акмак! Баарын коз жумуп кылган кылыктарынарды кечирип ,жаш деп тушунуп журсом … чыгып кет! Кет! Чыгып кет уйдон! ЧЫК!
Ошол убак Эркин жетип келди.
-Эже! Алардын жанына жетип келди. Нурзат коз жашын ношорлото тогуп Экриндин кучагына асылда.
Эже бул эмне кылганыныз ? эмне бир ай батпай калдык беле? Акыры ушул уйдон мен эле эмес,сиз,балдарыныз батпады беле?
Аларды кичинекей карап турган болчу.
Элиза унчукпады.Эркин созун улап:
— ушул балдарынзды,балдарынзды оз иним ,карындашым деп карап журом,агалык мээрим тогом, а сизчи? Ушул менин катыныма мээрим того албайспы! Кичинекей Нурзат баарын тушунду.Эркиндин оз агасы эмес экенин толук андып жетти.
-мээримби? Мээрим э! менин сага болгон мээримимчи,ал кана? Аялына болгон мээрим, алчы? Ал кана?
-болду токтот Элиза! Эркин сенсиреп ачуусу менен суйлоп кирди.
-айтып коёюн бугундон баштап эже дагы ,тааныш дагы эчким эмессин! Аялын колунан жетелеп унаасын коздой жоноду,Элиза анын созун которо албай башын кармап отуруп калды,кызы Нурзат чуркап келип апалап ыйлап калды. Эркин сыртка чыгып :
-Нурзат ! сен баштасан керекда? Э! Элизаны жакшы билем,ал эчкачан бироого жамандык кылбайт? Кылбайт!отур тез-тез!
Нурзат ун катпай отурду. Унаасын айдап Эркин аялы экоо кетишти. Кочодон чыгаарда уйго келе жаткан Айколу коруп ,Эркин унаасынан тушту:
— келдинби? Ачуусу менен суйлоду. Айкол байкесин коруп,кубанычы менен:
-оо байке кандайс?
-отур унаага?
-неге ? кадй барабыз женем болуп ойноп келебиз?
-атандын башы уктунбу? Отур!
Айкол нес боло тушту да,ал дагы каршылын корсотуп:
-отурбайм!
-эй! Уйго киргизбейт сени!
-ким?
-Элиза!
-Элиза эмес апа дебейсизби?
Эркин ызааланып кетти ,ары-бери басып башын кармалап:
-эй жинди, ал апан эмес,биз,сен,мен,апасыз калган жетимбиз?
Элиза ыйлап жиберди да:
-апама эмне болду? айт эмне болду?
-билбесен билип ал,Элиза биздин апабыз эмес,ал атамдын экинчи аялы,экообуздун апабыз эчаак эле каза болгон.
Айкол ордунан жылбай катып же ыйлай албай же куло албай нес болуп туруп калды.
-отурасынбы? Мени менен кетесинби?
— элиза башын онго,солго кылып жок деп жооп берди.
Эркин ун катпай унаасына отуруп кетеберди. Ал кетээри менен Айкол козунон жашы тогулуп уйду коздой чуркады. Эшиктен кирип ыйлап отурган Элиза менен Нуразтты коруп чуркап барып Элизаны кучактап отуруп,Элизада бооруна бекем чачтарынан сылады.
-апа ,сиз менин апам эмессизби? Кантип?
— апанмын кызым,кантип апан болбоюн…
-Эркин айткан создорчу.
-Эркин… Эркин айттыбы?
-ооба айтынчы,жалан денчи,апа жалган ,жалган ээ.
-жок кызым ,бул чындык . .
-апа кантип ,эмнеге айтпадыныз…
-кантип айтам Айкоол…
-апа бирок баарибир сиз менин апамсыз …
-кызым менин кызымм…
Учоо копко чейин ыйлашты. Кечда кирди… Айбек менен Эрмек кирип келишти.
Эрмек суйунуп эле:
— апа бугун атамдын жумушуна барып,мендагы коп нерсени уйронуп келдим. Мен дагы бизнесмен болом.
-озумдун уулумда,Элиза эмне жооп бербейсин. Эрмек апасынын жанына барды. Апасынын козунун астындагы кокторду коруп:
-апа сизге эмне болду? бир жериниз ооруп турабы? Ыйладынызбы? Айкол болмосунон чыгып астанага жолонуп:
-ата ! мунун баары чындыкпы?
— эмне чындыкбы?
-менин оз апам кайтыш болгону?
Айбектин кичирейип турган коздору чон-чон ачылып кетти,устуно муздак суу куйгандай,илебин титиретип аран суйлоду:
-Ж.о.о.к… ким айтты.
Элиза ордунан туруп:
-болду жетишет … балдардагы чындыкты билишсин,ооба балдарым Айкол менен Эркиндин апасы кайтыш болгон.
-Элиза эмне деп жатасын?
-муну бугун Эркинин айтып кетти.
-Эркин кайда?
Айкол:
-ал кетти,болгондода апамды урушуп,аялын алып кетти.
-кайда кетет?
Аларды тыншап турган Эрмек жутунуп:
-Эркин агам эмесби? Айкол эжем эмесби? Эмне деп жатасынар?
Нурзатда келди.
-байке бул чындык…
Аны угаары менен Эрмек сыртты коздой чуркап кетти. Анын артынан чыгып таба алышкан жок. Айбек ызы-чуу салып Элизаны куноолоп кирди. Ага болушуп Нурзат менен Айкол атасына каршы чыгышты. Акыры иштин баары барып Эркинге такалды. Эркинге чалса албайт,атасы уйуно барса кочуп кеткен. Ошентип Эркинденда,Эрмектен да дайын жок болду. Нурзат уйдо отуруп агасы Нурике чалды.
-Нурик байке
-ай кандай? Неболду ыйлап?
-сизди сагындым.
-мендагы сагындым,уйдогулор баарынарды сагындым. Эмне тынчылыкбы?
-байке Эркин агам эмес экен?
-ким айтты аны сага!
-Эркин озу…
-мм чындык билинди дегин…
-сиз эмне билесизби?
-билем… апама берчи…
-ало апа
-балам . Элиза ыйлап кирди.
-апа жакында барам,баары жакшы болот.
-балам бугун..
-апа болду ,мен баарын билем камсанабаныз,Эркин менен озум суйлошом. Ал телофонду ,тун жарымда Эрмек кирип келди. Эчкимге суйлобой болмосуно кирип жатып алды. Коп кунго чейин алар бири-бирине суйлобой конулсуз жашоо отуп жатты. Арадан эки ай отуп Нурик туркиядан учуп келди. Нурикти атасы,иниси жана карындашы Нурзат тосуп алды. Жылуу учурашып уйго барышты. Нурик уйго кирээрде,уйдон коноктор чыгып калды. Нурик аар менен да апасы,эжеси Айкол мененда учурашты. Коноктор азап кетишти.
-апа булар кимдер?
-балам келе элек жатып суроо узатасында эженди турмушка узатканы жатабыз.
-Айкол эжемдиби?
Айкол :
— ооба мени.
-эмне ыраазы болдунарбы?ата.
-ооба балам,кантип ыраазы болбойлу жур калганын уйдон суйлошолу. Алар суйлошуп сагынычтарын таратышты. Ошентип тойда болуп,Айкол куйоого узап кетти,Эркин телефон аркылуу куттуктап,озу четте бизнес баштап алганын айтты. Эрмек да окууну бутуп ,уйдо Элиза ,Айбек ,Нурзат эле калышты. Нурик болсо окуусу менен четте журот.
Айбек менен Элиза суйлошуп отуруп калышты.
-эхх карачы убакыттын отконун кече эле кичинекей балдар эле,эми мынтип бой жетип,бири уйлонуп ,бири узап, кундор ото берет турбайбы…
-эмнесин айтасыз,балдарыбыз бактылуу болсун… Эркин эмне болду экен.
-сага да рахмат Элиза башындан канча кыйын кун откоздун,женилбедин акыры сени озум тапканмында.
-ээй таныша албай,аран танышкан кунунз эстен чыктыбы?
-хаха ал кундор кантип эстен чыксын…
Алар жаштыгын эстеп отурушту. Жылдар сурулуп,Эрмек окууну да,спорттуда,жумуштуда бирге алып озунун кыйындыгын корсотту. Ал кобунчо Элизага окшош эле. Анын суйлогон создору так ,таамай болуп ,жылуу суйлоп жыланды ийинен чыгарган жигит болуп бой жетти. Нурик туркияда окуусун аяктап ,ошол жактан бутка туруп,ал гана эмес ошол жактан тапкан кыргыз кызына уйлонду. Тою Туркиянын белгилуу тойканасында болуп отту. Алар Туркияда жашап калышты. Нурзатда окууга тапышрган,экинчи курсту аяктады. Бир куну Элиза уйдо отурса телефонго чакыруу келди:
-ало
-жакшысынар?
-жакшы…ким бул?
-кандай десем,мен башкы догдур болом баланар оор акыбалда,балдар сабап кетишиптир.
-Элиза дароо Айбеке чалып экоо жетип барышты. Эрмек бейтапканада башы бинтке оролуп ,жасалма дем алып жатты. Элиза аны коруп боздоп ыйлап жатты. Коп отпой Нурзат жетип келип,алда ыйлап апасы экоо кучакташып калды. Айбек догдур менен суйлошту:
-баланндын башы жарылган,мээси чайкалып калган.
-жакшы болуп кетеби?
-ооба жакшы болуп кетет,бирок…
-эмне бирок?
-кичине орукчан болуп калат…
-ал эмне дегениниз?
-кандай тушундурсом,озу менен озу суйлошуп, кыскасын айтканда жинди пейил болуп калат.
Айбек бул созду угуп ичинен куйдайга жалынып жиберди.
-оо кудай кечир,эмне куноом бар эле, буларга берген азапты мага берсен боло. Кечир кудай…
Кундор отуп Эрмекда козун ачып,даарыланып бейтапкадан чыкты. Козу жакшы корбой коз айнек тагынып,догдур айткандай озу менен озу суйлошуп,кыялкечтенип,кээде туруп баштагы абалына келип калат. Жаш балача ойнойт ,Нурик аны угуп алда келип инисине жолугуп ,андан сон догдурга барып суйлошту.
-биз аны чет олкодон даарылатсак айыгабы?
-жоок …
-бул эмне дегениниз,канча акча десениз ошончо берем.
-балам баары эле акча менен боло берсе анда биз баарын айыктырып жибербейт белек.
-башка такыр жолу жокбу?
-эми бул жагы кудайдан,
-догдур?
-балким кайсы бир адам аны айыктыарт.
-эмненини назарда тутуп жатас.
-бирок ишениш кыйын,башка жолу жок деле.
Нурик уйуно барды,бир аз убактан сон айыгат экен деп уйундогулорду кубантып койду. Ата-энеси менен суйлошуп жакындар Кыргызстанга кочуп келээрин айтты.
Бир куну Эрмек базардан чыгып,ары-бери журуп кеч киргенида конул бурбай кочо айланып журду. Бир убакта бир кыздын ыйлап бара жатканын коруп,артынан ээрчип тушту. Кыз бир топко чейин ун катпай келип,акыры ээрчип келе жаткан Эрмеке карап:
-сизге эмне керек?
-мага эчтек . Эрмек жаш балача жооп берди.
-кетиниз сураныч мени жалгыз калтырыныз, ал кыз жолун улап кетти. Эрмек артында калып,озу менен озу суйлошуп коптон кийин жолун улады.
Он этаж болгон уйдун алдынан отуп баратып топтолгон элге козу тушту да,аларга барып бир эжеден сурай баштады.
-эй ,эй эже бул жерде эмне болуп жатат,Аяз ата келет бекен.
-чокуна аяз атабы? Тээтигини кызды карачы озун таштамакчы болуп турат. Эже безилдеп кетти.
Эрмек кызды коруп:
-амеей ал жака эмне самалёт менен чыктыбы?
Эженин ачуусу келип,Эрмекта башка каратып бир чаап:
-эмне энендин онубу сага!?
Баары аларды карап калды. Эрмек башына тийген соккудан улам,мурдагы абалына келе тушту. Бийик болгон кабат уйду карап,ичти коздой чуркап кирип кетти. Тиги кыз козун жумуп,коз жашы агып эки колун жайып секирмекчи болгондо,Эрмек жетип келди:
-чон кыз…
Кыз тушуп кете жаздады. Эрмеке карап:
-эмнеге келдиниз,мени куткарам деп ойлобонуз,кыз ыйлап жатты.
-жок… чон кыз сиз ата-эненизге керексиз сиз ката кылып жатас.
-менин ата-энем жок,
-туугандарынзга керексиз анда… Эрмек шашып суйлоп жатты.
-жоок ,жок эчкимим жок
-досторунузчу?
-жок дебедимби эчким,
-анда мен болоюн…
Кыз ого бетер ыйлап,кокко карап артка кадам таштап,бетин жаап отуруп ыйлап калды. Бир убакта Эрмектин унун угуп карады. Эрмек кайра жиндилиги туту позу менен озу суйлошуп турду:
-бул жака кантип чыктым,ошону айт. Мен супермендей эле учуп чыкпадымбы,жок бетмендей десен. Тиги кыз азыр секирсе мен человек-паук болуп ,артынан учуп бармакмында…
Кыз ага танкалып карап,ыйын токтотту. Балага карап:
-сага эмне болду?
-мабагабы? Мага,мага ,мага эме тиги,тээтиги…ммм эме..тиги… Эрмек созун айта албай турду.
Ангыча куткаруу кызматчылар келип,экоону тен коюп алып тушуп,Эрмектин уйуно чалышты.
Нурзат телефонду алды.
-саламатсынарбы? Мм тиги атын ким ,Эрмекден сурады ,Эрмек. .. Эрмек менен тиги… сенин атын? Жайнагул… Жайнагул деген баланар 10-кабаттан секирмекчи болду. Биз куткардык келип алып кеткиле.
Нурзат дароо атасына чалды. Айбек жетип келди. Эрмекти алып кетейин десе такыр болбой Жайнагулду кошо алып кетебиз деп туруп алды. Айбек суранып Жайнагулду да алып кетти.
Ошентип уйго барышты. Эрмектин кубанычы койнуна баипай ары-бери секирип ойноп Жайнагулдон башканы карабай калды. Жайнагул болсо конулсуз,эчкимге суйлобой башын жерге салып гана турду. Элиза Жайнагулго канча жолу суроо берип ал жонундо сурады,бирок ал когоруп бир да суроосуна жооп бербей койду. Эч бир майнап чыкпаган сон Элиза, Нурзат менен Айбеке отунуп аларды жалгыз калтыралы деп айтты. Алар учоо Нурзаттын болмосуно киришти. Алар кирээри менен Эрмек кирип келди да,Нурзаттын чон мамалагын алып кайра чыгып кетти. Нурзат мамалагын бергиси келбеди,бирок Элиза козу менен тийбе деп белги бергенинен унчукпай отуруп калды. Бир убакта Айбек соз баштады:
-эми эмне кылабыз?
Элиза:
-тиги кыз ким озу?
-билбейм барсам Эрмек аны да кошуп алалы деп болбой койду.
Нурзат:
— ал кызды тезирээк кетириш керекго
Айбек:
-ооба аны кетириш керек.
Элиза:
-жок! Балким ошол Эрмекти адам кылаар.
-кантип адам кылат,догдурлар кыла албаганды,ошол кылабы?
-Кылат,билесби? Менин журогум сезип жатат.
Бир убакта кыздын шынгыр кулкусу угулуп калды. Нурзат мен карайм деп жоноду,Элиза аны токтотуп,озу акырын эшиктин жылчыкчасынан карады.
Эрмек бийлеп жатат Жайнагул мамалакты кучактап,Эрмектин ар ьир кыймылын козун албай карап кулуп турду. Элиза суйунуп кеттида.
-Карагылачы ,мен эмне дедим ошол кыз адам кылат дедим беле?
Айбек менен Нурзатда эшике жабышып аларда акырындан кулушуп,кубануу менен карап турушту.
Ошентип кечда кирди. Баары тамака отурушту. Тамактада Жайнагул ун катпай отурду. Тамак жеп бутуп Эрмек отурган жеринде уйкуга кетти. Айбек аны болмосуно алып кирип жаткызды. Нурзат идиш аяк жууганы ашканага кирип кетти. Элиза менен Жайнагул калды. Элиза анын жанына отуруп колун кармап:
-атын ким?
Жайнагул унчукпай Элизаны карап койду.
-айтчы сураныч
-Жайнагул.
-ааийий кандай сооун ат,мен сени Жайнаш десем болобу?
-болот… Жайнагул ыйлап жиберди.
-эмне болду? неге ыйладын?
-байкуш чон энемда Жайнаш деп айтчуу.
-Ага эмне болду? ата-эненчи?
ЖАйнагул ый аралаш ичиндеги сырын чыгарып айтып жатты.
-он жашымда ата-энем каза болушкан,чон энемдин колунда калдым ,жакында алда каза болду,ал каза болгондон кийин туугандарым мени кууп чыкты. Ар кайсы жерде ашап журдум,дос кыздарымдын уйундо,дагы башка жерде бирок мен баарынан тажадым эже,тажадым.
-болду болду,Элиза башынан сылап бооруна кысты. Кайрадан сурай баштады.
-анан бул жака кантип келип калдын?
-мен бугун озумду озум олтуром деп,10-чу кабаттан озумду таштамакчы болгом,баланыз копко чейин мени ээрчип келди,урушуп койсом артымда калып кеткен,мен озумду таштаарга аз калганда,ал жетип келди, ал келгенге чейин мага баарибир болчу,аны коруп менда бироого керек экенмин деп ойлодум,негедир башкача болуп озумду олтургум келген жок.
-иий кызым,антпечи озумду озум олтуром дебечи,сен баарыбызга керексин,менин кызым болосунбу?
Жайнагул башын которуп:
-кантип?
-биздин уйдо жашайсын,жаны кийимдерди кийесин,менин Нурзатыма шерик болосун,бул уйдо эчким сени урушпайт.
Жайнагул жооп узатпастан ыйлап кирди. Элиза аны сооротуп:
-билесинби кызым,Эрмек балам башынан жаракат алган,бул кунго чейин ал мынчалык конулу ачылып ойногон эмес,балам байкуш бир туруп жаш бала болуп калат,бир туруп кайра озуно келет,бирок сени коруп сени менен ойногону мен учун канчалык бакыт экенин билесинби? Элизанын ыссык жаштары Жайнагулдун бетине тамчылай тушту. Ангыча Айбек чыгып:
-амеей экооно эмне болгон
-Айбек бул кыздын аты Жайнагул , Жайнагул биздин кыз болсунчу
-а.а.аа мейли мейли ,Айбек бир создон баарын тушунду. Мен каршы эмесмин,жакшы Нурзатка шерик болуп журо беретда.
Тиги болмо бош,ошол жака жай салып бер,кызым атын? Ыммм а Жайнагул ээ,бул жак сенин болмон эртен соонун кылып жасап берем ээ.
Айбек болмону корсотуп сыртка чыгып кетти. Жайнагул Элизага карап:
-мен сизди апа десем болобу?
-болот айланайын кантип болбосун?
-апа … алар бири-бирин кучактап ыйлап жатышты. Ошентип Жайнагул алар менен жашап калды. Тан атып Элиза эрте мененки чайды даярдаганы чыкты. Жайылган дасторконду коруп,оозу ачылып кубанып кетти.
-Нурзат кызым сенби?
-кандайсыз жакшы эс алдынызбы? Жайнагул ашканадан чыга келди.
-кызым сенби? Колуна береке ,Элиза кубанычтан башка соз айта албай Жайнашум деп ,аны кучагына бекем кысты. Кундор ото берди. Эрмек менен Жайнугул уйдо кечке ойноп отурушат,кочого чыгышат,жаны кийимдерди сатып келишет,ар кочого чыккан сайын уйго белек алганды адатка айлантышкан. Кун сайын Эрмек балача ойногонун,озу менен озу суйлошкону калып, Жайнгаул менен суйлошо баштады. Бир куну алар жакын арадагы бассейинге баршып сууга тушушту. Бир убакта Жайнагулдун бутунун тарамышы туйулуп,чабак ура албай,жээке сузо албай жардам ! деп кыйкырды. Аны коргон Эрмек сузуп жетип барды. Жайнагулду бутунан которуп дем алдырды. Ошол жерде иштеген сактагыч кызматкерлери да аларды коруп сузуп жоношту. Эрмек озу думчугуп баратса да,Жайнагулду которуп суудан алып чыкканы аракет кылды. Суучулдар жеткенге чейин Эрмектин алы куруп,аба жетпей суу жутуп,озун жоготту. Ангыча куткаруучулар келип экоону жеке алып чыгышты. Эрмекти экоо котруп баратып,баш жагынан которуп бараткан жигит сууга тайып жыгылып тушту. Эрмектин башы жерге тийип ого бетер озун жоготуп калды. Ээсине келтире алышкан жок,бейтапканага алып барышты. Жайнагул уйдогулорго чалып аларды чакырды. Айбек келип дароо Жайнагулго атырылды:
-эй кыз! Эмнеге барасынар ал жака ,сен кыйшандап жур десен керек да!?
-жоок мен эмес…
-ооба Эрмек! Ошол алып барды ,сен аксын.
Элиза ортого тушо калды:
-болду кылынызчы Жайнагулдо не куноо.
-Сен унчукпа унунду очур ! тим эле акылман,суд,калыс боло каласында, жоктон тапкансып кызым дейсин бир жетимди.
Жайнагул бул созду укканда,чыдабай ыйлап сыртка чуркап кетти. Элиза Айбеке унчуга албай,жаштанган коздору менен карап турду.
Айбек ого бетер ачууланып:
-Эрмек озу араан адам болуп жатса, кылган кылыгынды кара, айткам мен сага бугунчо кызыбыз болсун,андан киийн козумдон жогот дегем сага, сен эмне дедин атасы баары жакшы болот,Жайнаш жакшыы,мага жактыы ыы жакты мага да ушунчалык жакты дейсин,баламды чоктургону ого бетер жакты,дагы жакшы тируу калыптыр болбосо …
Эрмек жаткан болмодон Айбектин созун бироо кесе суйлоду:
-Ата!
-балам? Айбек Эрмекти корду ал ээсине келип ордунан туруп,урушунган добуштан улам сыртка чыккан.
-ата бул эмне кылыгыныз?
Элиза чуркап жетип Эрмекти кучактады:
-балам оорубачы айланайын балам.
-апа болду,болду апа мен озумо толук кайтыптырмын.
Бул соз Айбектин да Элизанын да оозун ачырды. Айбекда Эрмектин жанына келип бооруна кысты.
-балам ооруба ,ылайым айтканын чын эле болсун.
-ата билесби мунун баарына ким себепчи?
Айбек унчукпады.
Эрмек жаткан палатадан догдур чыкты:
-мунун баарына ошол сен урушкан кыз себепчи. Айбек эки козу чекчейип аба жетпей демигип кетти.
-ата аны неге урушас ,ал озу жалгыз кыз болсо.
-балам кечир айтаарым… аны тап.
Эрмек бейтапканадагы кийими менен чуркап кетти. Элиза Айбекти куноологонсуп карап турду. Ал экоону догдур озунун болмосуно барышын айтты.
-билесинерби? Биз баланарды айыктыра албай койгонбуз,колдон келген эмес,бирок ушул кыз
Айбек шашып кетти:
-догдур кантип эле ушундай болсун?
Элиза:
-мен айтпадым беле Жайнаш аны адам кылат деп.
Догдур:
-ооба,мен Нурик деген баланарга айтканмын, кандайдыр бир адам аны айыктырышы мумкун деп.
-догдур эгер ошондой болсо,мен аны бекер уруштум.
-ооба Айбек ар кандай иште шашпаш керек,жагдайды биринчи байкоо эн жакшы жоролго.
Аялын туура байкаган,аял заты негизи эле журок менен алдын ала сезип турат.
Ошентип алар уйго жоношту,экоо бир-бирине ун катпай баратышты.
Эрмек Жайнагулду издеп чуркап ар кайсы жерди карап ,корунгондон сурап жатты. Бейтапканадан алыс жайгашкан копуро жака барды. Жайнагул ошол жерде копуродон куркуроп аккан дарыяны карап турду. Бир убакты козун жумуп,копурону бекем кармады. Эрмек артынан акырын гана басып келди. Жайнагул аны сезбеди. Козунон сызып-сызып жаш акты. Эрмек кулагына жакын келип:
-Жайнагулум…
Жайнагул чочуп кетти,Эрмекти коруп:
-эмнеге келдин?
-кечирчи мени?
-сенде куноо жок Эрмек. Жайнагул кайрадан жаштанып баштыды.
-мейли баарибир кечирчи.
-жок Эрмек мунун баарына мен себепчимин.
-кантип ?
— Кет Эрмек! Сураныч мени жалгыз калтыр.
-жок Жайнагул эч качан,эч качан жалгыз калтырбайм,сен мага керексин мен сени таштап эч кайда кетпейм. Жайнагул кет дебечи.
-КЕТ! Жайнагул бакырып жиберди.
Эрмек ун катпай копуродон бутун ашырып:
-Жайнаш билесинби? сен мени адам кылдын,сен мени даарыладын, сен мени кайрадан жашоого алып келдин,сураныч мени менен бирге болчу?
-эмне копуродон озунду таштамакчы болуп,коркутканы турасынбы?
-коркуткум келген жок,эмнеге коркмок элен? Жайнагул мени менен бирге болчу?
-эмне учун Эрмек тушунчу мени?
-тушунуп турам бирок сенчи?
-эмне кыл дейсин?
-суйом дечи…
-жок Эрмек сени суйгонум менен мен сенин тен эмесмин.
-Жайнагул сен суйбосон мен суйом.
Бул соз Жайнагулго эч кандай таасир бербеди.
-Жайнагул мени жашоого алып келдинби эми мындан кийинки жашоомдо да жанымда бол, биз бактылуу болобуз
-акыры атан айттыго
-ал билген жок ачуусунан суйлоду. Жайнагул мейли баары учун кечир, балким мен сени акыркы жолу коруп жатам ,мен сени менен бирге болгум келген,сен жок болсон мен учун жашоонун кызыгы жок.
Жайнагул артын карап туруп алды. Бир убакта суунун жарылган уну угулду. Ал чочуп:
-Эрмек!
Эрмек жок копуронун аркы бетинде агып баратты. Жайнагул эмне кылаарын билбей,копуродон ашып Эрмектин артынан сайдын чети менен чуркап жоноду. Копко чейин Эрмеке жеткен жок . Айласы куруган Жайагул жерге отуруп чачын тарткылап ыйлап кирди:
-Эрмек! Эрмек! Кайдасын?кечирчи мени Эрмек!
Эч кандай Эрмек жок,шаркырап аккан дарыянын гана уну угулат. Жайнагул тиштенип оксуп турду.
-баарынан айрылдым,баарынан,ата-энем ,чон энем,тууганым,эми Эрмектен айрылдым…
-жок!
Жок деген ундон улам Жайнагул башын которо калды. Алдында жылмайып шылдындагансып Эрмек турду.
-ээй алдамчы!
-мм керек экенминго хехе
-ээй… Жайнагул уялып кетти. Эрмек жанына келип отуруп.
-мен сен учун дарыядан кайра чыктым,сен учун жаным
-антпечи…
-Жайнагул
-оу
-менин жубайым болосунбу?
-болоюнбу?
-болсонуз жакшы болмокда.
-болоюн . Экоо бир азга жылмайып,Эрмек анын коздоруно тигиле карап:
-Жайнагул мен сени суйом …
-менда сени…
Экоо суйуусун арнашып ,Эрмектин кийими кургаганча суйлошуп отурушту.
Элиза менен Айбек уйго жетип келишти. Унаадан тушуп уйго кирсе Нурик аялы менен Эркин аялы менен турат. Аларды коруп бир чети кубанышса,Эркиндин кылык жоруктарын эстеп бир чети тарынада кетишти. Баары жылуу-жумшак сагынчтарын тарата учурашышты. Эркин менен Элиза ортодо эчнерсе болбогондой ,алардын ортосунан кара мышык баспагандай кулуп жайнап турушту. Айбек бир убакта кабагы бурколуп Эркинге карап:
-кайда журдун?
-ата мен айттымго четте журдум деп.
-эмне учун дайынынды билдирбебин,акыры сени сурабаган жаным калбадыго!
-ата Айколдун тоюнда айттырбадым беле?
-эй ал сенин бир тууганын келип колунан крамап куттуктпап койбойт белен.
Келин Нурзат:
-ата шартка байланыштуу… Эркин Нурзаттын созун кесе суйлоду:
-сен аралашпа.
Нурик алардын жанына келип:
-ата бизди кечириниз бугун биз атайын сиздерге кутулбогон белек болсун деп,Эркин агамдар болуп келгенбиз.
Айбек:
Чыгып кеткиле экоон тен!
Элиза:
-жок антпениз.
Эркин:
-ата…
Айбек:
-чыгып кет!
Ангыча ары жактан Нурзат менен ойноп бир бала чыкты,колунда дагы бир бала бар.
Нурзат:
-ата! Апа! Бул Эркин байкемдин балдары экен.
Элиза Айбек суйунуп кетишти. Экоо тен дароо барып кучакташып неберелери менен ойноп, кабагы буркулгон Айбек,жузуно жылмаю келип:
-ай Эркин! Келбейсинерби эмне турасынар, Нурик! Келиндер баскыла уйго киргиле. Келиндер дасторкон жайып,баары чогуу отурушту. Коп отпой Айкол да куйоосу менен кирип келди. Айколдун боюнда болбой журуп эми боюнда болгон. Ал гана эмес Нуриктин аялынында жети айлык боюнда бар. Бир туугандар чогулуп,кичинекей уйбулоо чон уйбулоого айланып кубаныч шан тартуулап турду.
Бир убакта Нурзат Элизадан сурай калды.
-Апа Эрмек байкем жакшыбы?
Эркин:
-аа айтмакчы Эрмек корунбойтда. Аны эстеген адам жок.
Нурик:
-кантип эстемек элениз? Нурик Эркинди кекейте койду.
-эмне сен эле эстединби!? Эркин ордунан туруп ага атырылда.
Элиза:
-болду токтоткула! жожо-корозго окшобой Эрмек бейтапканада,
Айкол :
Байкуш иним ага эмне болду?
Элиза баарын токпой-чачпай айтып берди.
Аны уккан сон Нурик:
-эмне жетимден башка кыз жок бекен?
Элиза:
-акыры сага айтыптырго догдур?
Эркин:
— Элиза эже ,ошол биздин уйбулоого туура келдиби эми?
Айбек:
— туура келбей эмне ? ансыз деле ал кызга катуу тийип койдум,силерда мага окшобогула. Эки жаш бактылуу болушса болду
Нурик:
-кантип болмок эле ушундай?
Эркин:
-Нурике кошулам, ал кызды мен озум кетирем сиздер камсанабаныздар
Элиза:
-жок Эркин аларды тынч коёлу.
Айкол:
-туура айтас ата,бактылуу болушса болду.
Эркин:
-чалдынарбы озу Эрмеке?
Айбек :
Жанында телефону жок,кайда экени да белгисиз…
Нурик:
-жетим кыз башын айлантып журсо керекда.
Ангыча Эрмек Жайнагулдун колунан жетелеп кирип келди.
Эрмектин кийиминин айрым жерлери суу,Жайнагул да анын жанында чачтары суу болуп калган.
Эркин:
-оо Эрмек,Эрмек,Эрмек бир кызды эрмектеп,
Нурик:
-койчу Эрмек бир жетимди жетелеп.
Эркин менен Нуриктин создору ыр сыяктуу уйкашып кеткенинен каткырып жиберишти. Экоонон башка эчким ун каткан жок.
Эрмек:
-ата кирууго мумкунбу ?
Эркин :
-жок мумкун эмес,качан мумкун билесинби тиги жетим кызды
Эрмек:
-байке! жаап оозунду!
Элиза :
-Эркин болду кылчы!
Нурик:
-апа айтчы эми ,ушул кантип болсун бул биздин тенибиз эмес,акыры уй жайдын баары Эрмеке калса, ушул экоо башкарабы?
Жайнагул кармап турган Эрмектен колун тарткылады ,ал ушугон жандай бурушуп алган.
Эрмек ага акырын шыбырап:
-коркпо баары жакшы болот.
Эркин:
-Эрмек эмне Нуриктин создору туура эмесби?
-Туура эмес!озу эки байкем болсо,экоо тен мага каршы чыкса. Эй коркпогула байкелер уй жайынардын бир бурчуда керек эмес. Жур кеттик. Жайнагулду жетелеп сыртты коздой жоноду.
Айбек :
Эрмек! Токто,кайт артына . Эрмек артка кайтты.
Айбек ордунан туруп Эркиндер тарапка басып:
-эмненерге кыйын болуп жатасынар, а!? эмнерерге? Эркин канча жыл жок болуп журдун? Балалуу болдум деп да айткан жоксун,же кетээринде коштошподун? Айтчы мен эмне кылышым керек? Эмне кылсанда кечирип эел келатпаймбы?
Нурик сага эмне жин тийген,ушул балам тузук деп журсо сен эле кыйратыптырсын!
Нурик:
-ата мен…
-унчукпа, оозунду жап уктунбу!? Мен суйлогондо бирин ооз ашчуу болбогун. Балам ,балам деп койсо чектен ашып баратасынар. Бул эмнеси? Эрмек балам байкелериндин созуно конул бурба,булар жашоонун аркы-беркисин коро электер,а сен кордун. Эрмек таянар тоом сен болуп калдын,мен сени биздин компаниянын жетекчиси кылып дайындап койдум.
Нурик ,Эркин бул созду угуп жети кабат жер астына тушуп кеткендей эле болушту. Экоо шашып суйлойун десе Айбек аларды басып:
-Эрмек, ал гана эмес Нурике ,Эркинге деп атап койгон жерди,менден калган баардык мулкту сага тапшырдым.
Эрмек:
-ата мага бир тыйыныз керекги жок, байкелериме болуп бериниз
-анда сага эмне керек?
-силердин амандыгынар, жана апам экоондун Жайнагул менен турмуш курганга ыраазычылыгынар керек .
Элиза жаштанып жиберди.
Айбек ал созду угуп канчалык кубанычка батканын соз менен жеткизиш кыйын эле.
-Мейли балам, байкелериндин жерин оздоруно кайтарып берейин,бирок компания ,уй-жайды сага тапшырдым. Элиза ! эмне отурасын?
-эмне кылайын мен?
-тур келин келди,жоолук сармайынды алып келбейсинби?
Элиза кубанычтан болмосуно чуркап кирип кетти,келин келди деп Эркиндин баласы айланып ойноп турду. Эркин ага чыдабай баласын уруп жиберди,Айбеке суйлонуп кирди.
-ата! Кантип !? каяктагы жомокту баштабанызчы,мен баарына макулмын,бирок бул кызды келин кылышка толугу менен каршымын!
Нурикда ага кошулуп:
-Эрмек мейли уй-жайды биздин мулкту ал ,бирок бул кызды эмес!
Эрмек экооно курч коздору менен карап:
-Эмне!? Бул кыз менен силер жашамак беленер,мына мен жашайм. Жайнагул жоолугун чечип козун жаштантып,Эрмектен колун тарткылады. Эрмек аны койбербей бекем кармап турду. Айбек ачууланып,бакырынды:
-акмактар! Чыгып кеткиле экоон тен! Бул уйго кайра кадам таштамакчы болбогула!
Эркин:
-ата мейли биз чыгалы,келинди ким тарбиялайт,ким карайт?
-эмне сен тарбияламак белен? А? айтпасанда сага караганда тарбиясы бийик,ыйманы жогоруу. Тарбиясы жок десен Элиза озу эпке келтирип алат.
Эркин дагы суйломокчу болду,бирок Айбек:
Эмне? Элиза силерди тарбиялап,эрежеге жеткизип,багытынарды корсотуп койду эле. Бул кызды тарбиялай албайт дейсинерби? Айбек келиндин астына басып барды да,бешенесинен суйуп:
-ак жолтой келин бол,Эрмегимди жакшы кара … а бул байкелерине капаланба,уйго киргиле деп Эрмекти да кучактады. Айбек тиги экооно карап:
Ушул келе жаткан ишемби экоонун уйлону тою болот,баарысын силер уюштуруп,силер которосунор,болбосо караанынарды корсотпой чыгып кеткиле, тандоо силердики.
Эркин менен Нурик акыры ун катпай баш ийип макулдугун беришти. Баары бири-бирин кечирип кайрадан бирге болушту.
Аягы…
Бул чыгарманы качан жазганымды билбейм бирок коп чыгармаларымдан мурун жазылган. Мына бугун таап алдым. Кандай чыгарма болгону мага белгисиз. Кайрадан окуп ондоп-тузоп чыккан жокмун. Чоон рахмат…
