Ата бул ким?
-балам сен чон жигит болуп калдын,кандай десем … мм… бул сенин апан
-апам эмес… апам эмес… менин апам эмес!
Бала ыйлап кирди. Атасы баласынын эки колунан кармап отуруп:
-балам болду. Ооба апан эмес ,бирок … апа дешин керек
-жоок апамды кайтарып берин. Мага озмдун апам керек. Апа болуп келген аял:
— болду ыйлаба сен чоон жигит болуп калдын,мен сага апа болуп берем ээ ,сылык суйлоп бооруна кысмакчы болду бирок бала туртуп жиберип сыртка чыгып кетти.
Атасы:
-жон кой, балада эми ,бара-бара конуп калат. Сен уйго кийимдеринди алып кирип тур,мен кызымды бакчадан алып келейин. Элиза айтмакчы ,чай коюп дасторкон жайып тур,бугун бир майрамдайлы…
————————————————————-
Авто кырсык аркылуу балдардын апасы каза болуп,экинчи класста окууган Эркин жана бакчага жаныдан барып жаткан Айкол апасыз жетим болуп кала беришти. Коп отпой атасы жаны аял алып,Айкол,Эркин болуп жашап калышты.
Арадан он жыл отту…
Эркин:
-эже болбойсузбу!? Мен эмне кечигишим керекпи созсуз.
Апасы:
-мына мына,кийимдерин даяр,ак койногун,шым а азыр галстук.
-уфф дагыбы?
-мынакей гулстук кел тагып коёюн.
-ак койнокту кийбейинби?
-кийгенден кийинда балам.
-мен сизге канча жолу айтам бала дебениз деп!
Бул создор Элизага канчалык оор тийгени менен конумуш адатка айланган. Эркинге канчалык мэрим токпосун,атасы аны уруп-урушканына карабай,апа деп айтпай койду. Бир да жолу оозуна алган жок,карындашы Айкол биринчи кундон тартып эле аны апа деп алган. Азыр Элиза менен Айбектин Эркин менен Айколдон башка дагы уч баласы бар эки уул,бир кыз. Чон баласы Нурик тогуз жашта,ортончусу Арген жетиде, кенжеси Нурзат торт жашта.
Эркин кийимдерин кийип акыркы конгуроосуно жоноп жатты. Атасы да кийинип чыгып:
-балам сен азыр барып тур,биз апан менен туура саат 11:00 барып калабыз.
-кереги жок,сиз барсанызда аялыныз барбай эле койсун!
Атасы тиштенип:
-эмне бул сенин апан деп канча айтам сага!
Элиза:
-жоок! Сураныч мейли апа дебесин,бирок ал менин балам.
Эркин тескери коздору менен карап,аларды курч карап турду да сумкасын алып чыгып кетти.
Ал кетээри менен Элиза дубалга жолонуп,жоолугун чечип,козунон ысык жаштары сызып:
-Канчалык кыйын экенин билесизби? Мейли апа дебесин,бир жолу жылмайып эже деп койсочу. Мен эмне кулмунбу,малаймынбы?
-болду болду Элиза ыйлабачы,балдар корсо недейт. Бир убакта Айкол чыгып келди:
— апа сизге эмне болду ким капа кылды сизди?
-эчким кызым ,жоолугу менен жашын суртуп эчнерсе болбогондой:
-бар бобокторунду чакыр кызым,жургуло тамактанып алалы.
Саат он бирде гул которуп Элиза менен Айбек жасанып алып,Эркиндин акыркы конгуроосуна кирип барышты. Кирсе тизилген бутуруучолордун арасында Эркин жок болуп чыткы. Элизаны отургузуп коюп,Айбек уулун издеп жоноду. Акыры мектептин артынан башын жерге салып отурганынан тапты.
-Эркин! Эмне болду сага? Ким кайсы бала тийишти. Бала башын которбой:
-эчким тийишкен жок…
Атасы жанына келип отуруп:
-балам эмне болду айтчы?
-ата эмне учун Элиза эжени алып келдиниз,мен айттымго уйдо келбесин деп.
— эй акмак,качан акыл кирет сага,сени мени карындаш инилеринди ошол багып жатпайбы?
-кандайча багат? Акчаны сиз тапсаныз,уй сиздик болсо.
-энелик мээрим дегенди билесинби?Апан сени канчалык жакшы короорун,керек болсо бир жолу апа деген созунду угуш учун жанын бергенге даяр экенин билесинби!?
-эмне бир жолу Апа десем ал жанын берип тынабы?
-жаагынды жап акмак! Атасы башка чаап жиберип ордунан туруп ,ары-бери басып урушунду:
-сен ! ээ тарбиясызсын! Акылын жок, сенде боорукердик жашабайт ,сенин колун ,бутун сынып бейтапканада жатканында,Элиза сени карап жатпады беле,же мен карадымбы? Мен жумшум менен журдум,Элиза менин жоктугумду билдирген жок,мына карындашын ооруп тошоктон турбай калганда,сен айыктырдынбы? Же менби? же догдурларбы? Догдурларда карай албай,олум же … деп калганда,умут жок калганда,ким айыктырып аны адам кылып койду?
Элизабы? Элиза . Кийимдеринди ким даярдап,бир эле сени эмес баарынды карап,уй короону шыпырганга чейинжетишип жаткан ким?
Элиза туурабы?
Эй балакай сени чон жигит деп журсом дагы эле шымына чычкан баладай турбайсынбы? Сени ким айтат,он биринчи класс деп,ким айтат бутуручу деп а?
-Элиза апам эмес…
Кудум Элиза жаны келгенде Эркин «апам эмес» дегендей элес калтырып турду.
Атасы отконду эстей тушуп озун басып асманды бир карап,бак даракты бир карап жай суйлоп:
-билесинби балам,менин ордумду баса турган сенсин,сенден кийин анан инилерин,сен мынтип апанды сыйлабай жатсан,алар сенден кандай улгу алышат. Аганы коруп
Эркин кесе сулоп:
Ини осот,ыы аганы коруп ини осот. Канча жолу айттыныз ушул созду.
-эмне акым жокбу? Мейли акым жок болсунсен Элизанын ордуна озунду бир жолу коюп кордунбу?
-Ал бизди жакшы корбойт,ал озунун уч баласын жакшы корот.
Атасынын ачуусу болушунча келип:
-эмне! Сен али бизди болуп калдынбы? Э! энендурайын эшектин гана баласы! Аны урмакчы болду,ангычы Элиза жетип келип:
-Урбан! Болду тийюенизчи балага,мына мен кетем ,Эркинди кучактайын деди,бирок батына алган жок. Элиза коз жашын колдотуп:
-мейли мейли,мына мен кетем балам,бар сенин номерин жакындап калыптыр ,атан экоон батыраак уйго баргыла анан… Элиза жоолугунун учу менен коз жашын арчып кетеберди.
Эркин муштумун туюп ызаага батып,мурдун чуйройтуп:
-мына кетти,алып келбей эле койбойсузбу?
-конулун жайына туштубу?
-жок дегенде бир бактылуу кунумду,эжемсиз откозо аламбы?
-эмне! Айбек кайрадан ачууланып:
— мен сени адам болуп калды,бизнесимди жетектейт деп журсом туш алдыма,откоз максактына жет,бактылуу кунбу бар! Туш тез-тез алдыма,кечинде ойнойм дечуу болбогун.
Айбек баласын урушуп-урушуп уйго келбегин деп айткысы келди ,бирок бул куну унчукпаганым он деп,баласын алдына салып,мектепке кирип кетишти.
Элиза уйундо камыр жасап,нан жапканы тандырга от кызытты. Алар канчалык бай болгону менен Элиза айылдагыдай жашагым келет деп,тандыр курдуртуп,бир эчки эки кой кылып ,тоокторду бастырып багып журот.
От кызытып жатканда озунун чон баласы Нурик келип калды.
-апа эмне кылып жатас
Элиза жайдары жооп берип:
— мен нанга от кызытып жатам,курсагын ачпадыбы балам. Нурик ун катпай апасын кучактап алдыда:
-апа мен Эркинди жек кором,ал дайым бизди урушат ,урат
-балам койчу жомогунду?
-апа … Нурик тогулуп ыйлап:
-ал неге сизди апа дебейт,эмне баланыз эмесби? Инизби? Эже дейтко сизди,апа ал сизди жаман корот,биз менен кулуп ойносо да,сиз келгенде ачууланып баштайт. Элиза ун катпай тандырдагы отко карап ,ичинен суйлонуп:
— мен Эркинге огой энемин,ичимдеги кайгы куйут,мына ушундай от сыяктуу куйуп турат,эгер колдон келсе баардык оор турмушту,ошол от сыяктуу жагып жиберсем.
Элиза копко чейин отту карап,ойго батып турду. Ыйлап жаткан Нурик токтонуп:
— апаа сизге эмне болду? апа…
-а балам ,жжо-жоок Эркин менен балам,катуу шоктонуп койду эле ошого апа дебе деп тыйуу салып койгом,сен дагы шоктук кылсан ошентем ,сен жакшы баласынго бар балам азыр чай ичебиз анан сен Нурзатты бакчадан алып кел.
-мени менен Эрмек барса да болобу?
-мейли балам жолдун чети менен этият болуп барып келгиле.
Ошентип кундор ото берди, Эркин жогоркуу окуу жайга бюджетке отту. Балдар менен жашайм деп уйдон чыгып кеткен. Элиза балдары менен бактылуу аларга тарбия берип,атасы келгенче тамак жасап коёндой окшошкон кундор отуп жатты. Бир кун Эркин келип,жон кетпей уйго ызы-чуу салып кетти. Ал кунда отту. Арадан жылдар отуп,Айкол жогоркуу жайга тапшырды. Коп отпой Нурикда окууну бутуп алдагы жогоркуу окуу жайга бюджетке отту. Жаны жылга карата университеттер арасында « Мыкты» деген наам боюнча боюнча сабактан студенттер учун сынак болуп отту. Нурик баарын артта калтырып баш байгени утуп алды. Сыйлык тапшыруу аземине баары аны куттуктаганы барышты,бирок бир гана Эркин жок болчу. Атасы кайра-кайра чалып байланыша албай койду. Бир убакта Нурик сыйлыгын алаарда,бут жарыктар очурулуп башкача ундор жанырып,кайрадан жарыктык акырындан жанып,бир караан корунуп турду. Баарынын козу ошол караанда болчу,ал микрафонго жакындап келип:
-менин боорум,жакыным бир тууганым Ата! Апа! Бир туугандарым мен сиздерди жакшы кором. Нурик! Иним сыйлыгын кут болсун…
Созун айтып бутоору менен бут жак башкача болуп,зал жасалып,гулго толуп шаарлар учуп ошол караан Эркин экени баарына корунду. Нурик аны кучактап:
-байке чоон рахмат,ушундай эле болунузчу мен да сизди жакшы кором,белек учун чоон рахмат. Элиза жаштанып Айбеке карап ордунда тура албай,кубанычы койнуна батпай :
-кордунузбу ал менин апа деди,апа деди.
Айбек да кубанып:
-апа болушун менен анда… залда кол чабуулар шатырап,баарысы учун кутулбогон белек болду. Эркиним мени тартыптыр,озумдун уулмда деп атасын ичинен кубанычка болонуп турду.
Кечиндеси отурабыз деп кфеге барышты,Эркинда келди. Келээри менен:
-мен барайын сиздер отургула,менин жумушум бар
Атасы:
-кандай жумуш,эмне акча керек болтабы?
-жоок . Нурик журсон …
Нурикти ээрчитип сыртка чыкты.
-Нурик сыйлыгын кут болсун…
-байке кетпенизчи,ал сыйлыка караганда сиздин жанымда болушунуз мен учун ото чон сыйлык,жанымда болсонуз мен озумду эркин сезем,кучтуу сезем байке.
-Нурик эми сенда жаш эмессин ,мен азыр суранганым менен атам жибербейт болчу,ошон учун сени алып чыктым. Мени жумушу бар экен деп кой.
-байке бул эмне кылганыныз,бир туруп кубантсаныз,бир туруп кетем дейсиз,бул эмнеси?
Эркин ачууланып кетти ,курч коздору менен аны карап,Нурикти жакалап:
-эмне сен созго тушунбой калдынбы? Менин муштумумду сагынып калдынбы? Тим эле утту ,утту деп койсо,кимдин арты менен женишке жеткенинди билесинби?
Нурикда ачууланыа:
-ал колунду! Ооба сенин муштумунду сагынып калдым
-сен али сенсиреп калдынбы?
-мага буну озун уйротконсун,ашка аш,ташка таш дегенинди унутуп калдынбы?
-Нурик! Бар болду кирип отур нары. Жакасын койберди.
-Эркин ооба мен эми бала эмесмин,менда чонойдум ,чонойгонумду билип туруп мага асылбагын
-ээй колундан эмне келет?
-колумдан баары келет, женишке жеткен болсом,озумдун кучум менен жеттим. Сен окуп жургондо женишке жеттинби? Мына быйыл экинчи окуунду аяктайсын,кана алган жеништерин?
-хе сен кыйынсында кыйынсын,Элиза апан окутту да э!?
Нурик анын создоруно чыдабай Эркинди жакалап:
— Эркин! Апам соз тийгизбе? Мен баарын билем,эмне билбейт дейсинби? Сенин апан башка,меники башка бирок атабыз бир.
-Ким айтты аны сага?
— сен акыркы жолу уйго качан келдин,уйго ызы-чуу салып кеткенинден кийин,атам менен апамда сенин айындан урушкан,уйдо эчким жок деп ойлошту,бирок мен бар болчумун,ошол жерде чындык чыркырап сен апасыз жетим экенин билинди!
Эркин жакалап турган Нурикди ачуусу менен уруп жиберди. Нурик кулап тушту,Эркин аны тепкилеп салгысы келди. Ангыча Айкол чыгып:
-байке ! эмне болду силерге атам кирсин дейт сиздерди,Айкол экоону чакырып кирип кетти. Эркин илебин тиштенип,Нурике кол сунду.
Аны тургузуп:
-Нурик айтып коёюн кадамынды ойлоп бас!
-менби? ашка аш ,ташка таш…
Нурик ачууланып суйлоду. Ангыча атасы чыгып:
-эмне болду экооно,кирейсинерби … Эркинда кеткен жок,Нурик экоо эчтеке болбогондой отурушту. Копко отуршуп кетээнде Экрин ,Нуриктин артынан келип:
-амеей артын чан болуп калганго иним,кел тазалап коёюн. Эркин тазалап жатып баарына угуза суйлоду:
-Нурик чонойгону менен кийимин булгаганды дагы эле калтырбаптырда. Баары кулуп жиберишти. Нурик муштумун туйуп билдирбестик учун,ал да сырттан кулуп,ичтен аран турду.
Эркин окуусун аяктап атасынын бизнесине жумушка кириип,быр жыл иштеп орундан орунга которолуп башкы менеджер болуп шайланды. Нурик 2-курсун аяктап коптогон жеништердин арты менен Туркияга ошол жактан окуусун улантканы жоноп кетти. Айколда окуусун аяктап университетке тапшырды. Эрмек менен Нурзат апасынын жанында калышты. Айбек эрте менен кетип кеч келет. Эркинге этаждардан уй алып берген. Бугун Айбек озгочо кубаныч менен келди.
-Элиза ! Элиза!
-оуу,келдинизби? Эмне мынча кеч келдиниз? Кайда журдунуз?
-ээ эмне кыласын аны балдарды чакыр торт жейбиз…
-алар жаны эле уктап калышкан.
-аай аттин анда кел дасторкон жая кал,суйлошчуу создор бар.
Дасторконго отурушту.
-кыскасы мындай ,бугун Эркин менен суйлоштум,ал уйлоном дейт,озунун суйлошкон кызы бар экен,сен аны жакындан билип анан макулдугузбу берсек жакшы болмок.
Айбек бул кабарды кубануу менен айтса да,Элиза учун суук кабардай эле мунайынкы турду.
-Элиза эмне болду сага,эмнени ойлонуп калдын?
-Эркин эмне десе ошол,же сиз чечиниз мен Эркиндин жашоосуна кирише албайм.
-кантип сен анын апасы болсон,андай нерселерди апалар чечиш керекда.
Айтынызчы ушул кунго чейин Эркининиз мени уктубу,апа деп сыйлап койдубу? Эизанын козуно жаш тегеренди. Айбек башын чайкап,ушкурунуп:
-Эркинди озум кармашым керек эле,андай болушуна мен себепчимин.
Анда мындай кылалы тойду откозолу Эркинди уйлондуруп койсок балким адам болуп калаар.
— качанга чейин ошентип коёс,кичинекейинде урушуп койсом,апасы жок ага деле кыйын дединиз,мага каяша айтса мени уруштунуз,эми мынтип уйлондурсок адам болот дейсиз… Элиза ичинде жаткан сырын ,куйутун ыйлап-ыйлап айтып алды.
-Элиза болду ыйлабачы, Эркин атына заты жарашып эркин осуп калды…
Копко чейин суйлошбой отурушту. Кайрадан Айбек:
-Элиза анда мындай кылалы,мен Эркин менен суйлошуп андан сон сен жуучу болуп барып бер,калганын коро жатаарбыз.
Элиза ун катпай башын ийкеп койду.
Ошентип куда тушуп,алар макул болуп, той да башталды. Той канада отурушканда,тамада ата-энелерди бирден атын атап чакыра баштады, кыздын ата-энеси чыкты. Тамада Эркиндин атасын чакырып бирок апасы Элизаны чакырган жок. Айбектин айласы куруду,Элиза аны дароо байкады,Эркинге карады,Эркин 32 тишин корсотуп кулуп турду. Элиза кызарып,жерге кирип кетчуудой болуп ызааланып ,ызаасын ичине батпай ,колу буту калтырап,журогу баттан согуп,оозунан муздак аба чыгып озун кармай албай ыйлап жиберди. Айбек тамаданы чакырып:
-Апасы Элиза деп чакырбайсынбы?
-кечирес Эркин мырза ,апам жок деп айткан.
Айбек тиштенип:
— чакыр Элиза деп,
-жок Элиза эже апасы эмесда,Эркин тыю салган.
Айбек ачуусу менен микрафонду тамаданын колуна жула кармап:
— кечирестер анда эмесе бул жерге биздин Эркин балабыздын апасы Элизаны чакырып коюга уруксат этиниздер. Элдер кол чаап Элизанын чыгышын кутуп калышты. Элиза калтырап ,араан ордунан турду . Элдин кол чабуусу кудум аны шылдынга алып чапкандай болду. Башын жерге салып,титиреп, башын такыр которбой ун чыгарбай ыйлап,ар бир баскан кадамына ыссык коз жашы,тамчылап турду. Арандан ал Айбектин жанына жетти. Микрафон кармап турган Айбек ,Элизанын акыбалын коруп элге такалып-такалып кудум биринчи класстын баласы тамганы муундап окуугандай ,суйлоду.
-кечирестер хехе мына… Эркинди. Эр.Эр.Эриндин апасы,жу-жуб.жуббайым Элиза… Эркин.ди а.а.аябай жакшы корот. О.о.ошонн-дуктан … Айбек созун улай албай микрфонду тамадага берип,Элизага боору ачып карап,Эркинге ачуусу менен карап, Эркиндин кулуп турганы ого бетер анын ачуусун келтирип,Элизанын жанына бардыда,козуно жаш тегеренип:
-Элиза кечирчи мени … мен акмак мындай болушун кайдан билипмин.
Элиза озун колго алып Айбеке бир карап коюп,тамадага барып микрафонду алды.Элдин козу баары Элизада.
— Эркин, балам бактылуу бол… мен сени жакшы кором.Эркиндин козу чекчейе тушту,аялын бир карап ,эки кашы тен которулуп Элизага боору ачый тушту. Элиза жашын токтотпой ыр аралаш суйлоп.
-атан да,мен да,бир туугандарын баарыбыз сени жакшы коробуз,келин ак жолтой келин бол. Эркинди жакшы кара. Элиза андан ары суйлой албай оозун жаап йыйлап,Айбек жанына келип аны кучактап бооруна бекем кысып:
-Элиза кечир мени ,Элиза ,Элиза …
Элизанын созунон баары кол чаап,копко чейин кол чабуусун токтотушкан жок. Элиза Айбектин кучагында озун жоготту…
